Alkalische hydrolyse

Bij een overlijden moeten de nabestaanden al vlug een keuze maken tussen het begraven en het cremeren van hun overledene. Anderen staan ​​hun lichaam dan weer af aan de wetenschap. De begrafenissector is daarbij constant op zoek naar haalbare alternatieven. Een van die mogelijkheden is resomatie. Dat is in Nederland voorlopig nog altijd niet toegestaan.

In sommige landen wordt deze vorm van lichaamsverwerking na een overlijden al wel effectief toegepast. Zowel in ons land als in onze buurlanden waaronder België gaan nu meer en meer stemmen op om deze manier ook hier bespreekbaar te maken. Maar wat is resomeren nu precies en wat zijn de voor- en nadelen van deze manier van lijkbezorging?

Wat is resomeren?

Deze manier van lichaamsbewerking na overlijden of alkalische hydrolyse is een chemisch proces waarbij het lichaam wordt geactiveerd in een stalen drukvat. Bij deze manier van lichaamsverwerking maken we gebruik van een stof met een hoge pH-waarde. Dat is vaak een mengsel van kaliumhydroxide en heet water. Resomeren is afgeleid van het Griekse woord 'resoma' of hergeboorte. In Amerika wordt deze nieuwste vorm van lichaamsverwerking in meer en meer staten toegelaten. Nederland, België en de andere Europese landen zijn dus nog niet zo ver. Daar is eerst een aanpassing van de wet op de lijkbezorging voor nodig.

Kaliumhydroxide

Bij deze nieuwe manier van lichaamsbewerking wordt kaliumhydroxide gebruikt. Deze organische verbinding van kalium is een witte hygroscopische vaste stof, die zeer agressief is voor zowel onze huid als onze ogen. Kaliumhydroxide zo'n sterke base stof, dat het de zwakkere base stoffen volledig uit hun zouten verdringt. Kaliumhydroxide reageert precies zoals alkali-hydroxide met koolstofdioxide uit de lucht en moet daarom in een afgesloten ruimte bewaard worden.

Vele toepassingen

In zijn meest gebruikte vorm werd kaliumhydroxide vaak gebruikt in producten om bijvoorbeeld oude verflagen te verwijderen of in gootsteenontstoppers. In vele gevallen gebruiken we hiervoor nu meer en meer het goedkopere natriumhydroxide. Kaliumhydroxide wordt nu vooral gebruikt voor de verzeping van vetten, wat het produceren van zachte zeepsoorten mogelijk maakt. In de cosmeticasector wordt het gebruikt in ontharingsmiddel, in verwekingsmiddelen en om de pH te verbeteren. Ook de voedingsindustrie gebruikt deze stof om de pH van voedingsproducten te verhogen.

Hoe werkt resomeren?

Het lichaam van de overledene opgelost in een machine gevuld met heet water en kaliumhydroxide. Na afloop van het proces blijft er een waterige vloeistof en een wit poeder over. Dit hele proces duurt tussen de acht en twaalf uur. Het overblijvende witte poeder is vergelijkbaar met de as na een crematie.

Alleen de laatste fase

Deze manier van lichaamsverwerking bij overlijden is op vele onderdelen vergelijkbaar met een traditionele uitvaart. Het verschilt alleen in de laatste fase met begraven of cremeren. Het lichaam van de overledene wordt ontbonden met alkalische hydrolyse. Een resomatie verloopt in zeven fasen. Na het overlijden wordt de overledene in een speciale wollen kist gelegd. De wollen kist past in een normale houten grafkist. De wollen kist wordt in de speciaal daarvoor bestemde ruimte geplaatst en wordt hermetisch gesloten. De overledene wordt eerst nauwkeurig gewogen door sensoren. Met die gegevens wordt dan de hoeveelheid alkali en water bepaald.

Alkalische hydrolyse

Eens de hoeveelheid base en water bepaald, wordt het stalen vat gevuld met dit mengsel. Het vat wordt onder druk gebracht en een pomp zorgt ervoor dat de vloeistoffen constant met vermengd worden. Tijdens dit proces stijgt de temperatuur tot tussen de 100 en 180 graden Celsius, afhankelijk van de gebruikte installatie. De gebruikte stoffen reageren op deze temperatuur optimaal, waardoor ze het lichaam ontbinden. De organische stoffen van het lichaam worden op hun beurt dan weer opgenomen door de vloeistof.

Na het resomeren

Het complete resomatie proces duurt dus tussen de acht en twaalf uur. Wanneer dit volledig is voltooid, wordt de cabine leeggemaakt. Wat overblijft is een steriele en waterachtig vloeistof zonder het DNA van de overledene. De vloeistof wordt gezuiverd in een waterzuiveringsinstallatie. Precies zoals dit bij ook een crematie gebeurt, worden ook hier de overblijfselen van de overledene gedroogd. Op die manier blijven er alleen botten over. Die worden gemalen tot poeder.

De nabestaanden kunnen deze overblijfselen bewaren in een urn, in een assieraad of ze kunnen ze uitstrooien op een strooiveld op de begraafplaats. Een andere mogelijkheid is om het poeder op te laten gaan in de groei van een jonge boom. Dit wordt ook weleens na een crematie gedaan.

Is resomeren milieuvriendelijk?

Resultaten van meerdere onderzoeken zoals dat van TNO uit 2014, tonen aan dat resomatie milieuvriendelijker is dan begraven en cremeren. Het is daarom een ​​duurzaam alternatief voor deze twee manieren van lichaamsbehandelingen. De uitvaartsector zoekt constant naar milieuvriendelijke alternatieven voor de klassieke manier van lichaamsbewerking. Dat leidde bijvoorbeeld tot het elektrisch cremeren, waarbij de CO2-uitstoot veel lager ligt dan bij het cremeren in een verbrandingsoven.

Met het mogelijk composteren en resomeren zijn er nu dus twee nieuwe manieren van lichaamsbewerking bijgekomen. Bij composteren wordt het lichaam afgebroken tot compost, terwijl bij resomeren het lichaam wordt ontbonden door een vloeistof. Op die manier is de uitvaartsector op weg naar klimaatneutrale uitvaarten zonder CO2-uitstoot. Dat wordt voorzien voor 2030.

Wettelijk kader

Na lichaamsverwerking via alkalische hydrolyse blijven dus alleen botten en een restvloeistof over. Voor de botten zal het wettelijk kader moeten aangepast worden en nauw moeten aansluiten bij de regelgeving voor cremeren. Wat met de overblijvende bestanddelen moet gebeuren kunnen de nabestaanden dan beslissen. Zo zou een deel van de restvloeistof naar de hen kunnen gaan. Wat dan nog over blijft zou kunnen gebruikt worden voor de bemesting van akkers en productiebossen, voor de aanleg van zogenaamde herinneringsplaatsen of voor de productie van bijvoorbeeld biogas.

De voordelen van resomatie

De sector van de begrafenissen zien meerdere voordelen in het resomeren van onze overledenen. Volgens hen is resomeren vooral:

• Milieuvriendelijker en duurzamer dan begraven en cremeren
• Energiezuiniger
• Er is geen gas nodig
• Goedkoper

De nadelen van resomeren

Naast voordelen zijn er aan resomatie ook nadelen verbonden. Bij de invoering van het cremeren van onze overledene was er de eerste jaren ook tegenstand tegen deze nieuwe vorm van lichaamsverwerking. Ondertussen is crematie ook bij ons goed ingeburgerd en zelfs populairder dan begraven. Ook nu zal er in de beginfase heel wat tegenstand ontstaan tegen het resomatie.

Velen zullen zich vooral zorgen maken over wat er gebeurt met de vloeistof waarin de overledene werd opgelost. En dan is er nog de kleding die de overledene zal mogen dragen na zijn of haar overlijden. Die kleding moet bestaan ​​uit materialen waarvan bekend is dat ze goed hydrolyseren of oplossen in een vloeistof, zoals wol en zijde