Elke cultuur en elke religie heeft zijn eigen rituelen en gebruiken. Dat geldt ook voor rituelen bij het overlijden. Zo kent een Chinese uitvaart hele andere gewoonten dan dat jij gewend bent bij een Nederlandse begrafenis. Bezoek je binnenkort een Chinese begrafenis en wil je weten wat je te wachten staat? Lees er hier alles over. Ook als je kennissen of vrienden hebt binnen de Chinese gemeenschap en graag wat meer wilt weten over rituelen rondom de dood is dit waardevolle informatie.
De Chinese uitvaart en religie zijn met elkaar verbonden
Net als in Nederland is de invulling van een uitvaart binnen de Chinese gemeenschap afhankelijk van de religie van de persoon die is overleden. In Nederland is de invulling van een Katholieke begrafenis ook anders dan die van iemand die een Protestants geloof aanhing. De twee meest voorkomende geloven in China zijn het Boeddhisme en het Daoïsme.
Ook in China neemt het aantal Islamitische begrafenissen toe. Daarnaast is een kleine minderheid binnen de Chinese gemeenschap Protestants of Rooms-Katholiek. Deze geloven brengen hun eigen rituelen met zich mee. Traditioneel worden de meeste mensen begraven, maar tegenwoordig worden ook steeds meer Chinezen gecremeerd.
Een Daoïstische begrafenis
Het Daoïsme wordt ook wel het Taoïsme of Tauïsme genoemd. Dit geloof heeft eigen tempels en kent ook eigen priesters. De kern van het geloof is gericht op een filosofie over hoe je in het leven moet handelen. Tijdens een Daoïstische begrafenis worden priesters ingehuurd die gebeden voor de overledene chanten. Gebeden worden hierbij op een bepaalde manier gezongen. Ook worden er tijdens een dergelijke Chinese uitvaart papieren strookjes verbrand. Deze strookjes staan symbool voor geld. Dit rituele geld gaat mee met de overledene naar het hiernamaals en kan door de overledene en andere voorouders gebruikt worden om spullen te kopen.
Een Boeddhistische begrafenis
Boeddhisme wordt door veel mensen gezien als een levensbeschouwing en niet als een religie. In China is naar schatting 20 procent van de bevolking Boeddhistisch. Boeddhisten geloven in reïncarnatie. Na je dood word je opnieuw geboren. Hoe je volgende leven eruitziet, is afhankelijk van de goede en de slechte daden in het leven dat je daaraan voorafgaand geleefd hebt. Waar bij het Daoïsme priesters gebeden chanten, zijn dat bij een Boeddhistische begrafenis Boeddhistische monniken. De uitvaartkist heeft een korte zijkant in de vorm van een lotusbloem. Deze bloem staat symbool voor het Boeddhisme.
Wit als rouwkleur
Waar bij ons zwart een rouwkleur is, is dat in China wit. In Europa was wit vroeger ook de kleur van rouw. Je zal in China dus ook geen bruiden tegenkomen die een witte bruidsjurk dragen. Wit wordt geassocieerd met de dood, datzelfde geldt voor zilver. De begrafeniskleding die de nabestaanden dragen is dan ook wit van kleur. Traditioneel is deze kleding vaak van ongebleekt katoen. Ook dragen de nabestaanden een rouwband.
Thuis eren van de voorouders
De overledenen nemen in het dagelijks leven een belangrijke rol in binnen de Chinese gemeenschap. Thuis hebben mensen vaak een huisaltaar waarop een foto van de overledene staat met daarbij een namenlijst van de voorouders die hem of haar zijn voorgegaan in de dood. Na een periode van 7 x 7 dagen worden de kleding, foto en papieren sieraden verbrand. Dit gebeurt bij voorkeur bij het graf van de overledene. Op het voorouderaltaar worden elke ochtend en elke avond drie wierookstokjes gebrand. Ook vonden er vroeger twee keer per maand belangrijke rituelen plaats om de voorouders te eren.
Festivals ter ere van de doden
Veel Chinezen brengen twee keer per jaar een groot offer aan hun voorouders. De lenteoffering vindt plaats tijdens het Qingmingfestival. Tijdens dit festival worden de graven van overleden familieleden schoongemaakt. Naast het schoonmaken wordt er ook eten en drinken geofferd en wordt er papiergeld verbrand. Tijdens het Chongyangfestival vindt de herfstoffering plaats. Dit festival is op de negende dag van de negende maan maand. Ook hier worden offers aan de doden gebracht zoals geroosterd speenvarken, granen en lamsvlees.
Hoe gaat het offeren in zijn werk?
Het offeren vindt plaats volgens een vaste volgorde, hoewel niet iedereen zich hier tegenwoordig nog aan houdt. Eerst worden er twee rode kaarsfakkels aangestoken. Vervolgens worden drie glaasjes thee en zeven glaasjes alcohol geofferd. Daarna steekt men wierookstokjes aan en begint met bidden. Als de wierookstokjes bijna zijn opgebrand worden de papieren offers in brand gestoken. Daarna wordt de alcohol over de as van de verbrande papieroffers gegoten.
Chinees vuurwerk: meer dan alleen maar knallen
Chinezen staan bekend om hun vuurwerk en vuurwerk maakt al heel lang deel uit van de Chinese cultuur. Bij belangrijke gebeurtenissen wordt vuurwerk afgestoken. Dat geldt ook voor begrafenissen. Men gelooft dat het afsteken van vuurwerk boze geesten verjaagt. Als de kist de grond in gaat, draaien de bezoekers zich om. Door met de rug naar het graf te gaan staan voorkomen ze dat ze de boze geesten alsnog mee naar huis nemen.
Verschil tussen oud en jong
Oudere mensen mogen vanuit de Chinese traditie geen respect tonen aan iemand die jonger is. Deze traditie wordt ook na de dood voortgezet. Ouders die hun kind verliezen, kunnen niet bidden voor hun kind. Kinderen die nog te jong zijn om zelf nageslacht te hebben worden daarom in stilte begraven zonder begrafenisrituelen.
De rouwperiode voor kinderen die hun ouders hebben verloren bedraagt drie jaar. Deze periode is niet toevallig gekozen. Het duurt drie jaar voordat een mensenkind niet meer afhankelijk is van moedermelk. Vroeger waren er strikte voorschriften voor deze rouwperiode. Tegenwoordig wordt dit vrijer ingevuld en bezoekt men in die periode bijvoorbeeld geen grote feesten.
Durf te vragen
Heb jij een uitnodiging gekregen voor een Chinese uitvaart en weet je niet wat je te wachten staat of welke tradities in ere worden gehouden? Aarzel niet om hiernaar te informeren. Het is een teken van respect dat jij je wilt aanpassen aan de geldende tradities tijdens een dergelijke uitvaart. De nabestaanden zullen dat alleen maar waarderen. Wees ook niet bang om iets fout te doen, jouw aanwezigheid en steun is genoeg.
